Fotoplastikon
Varşova serimizin bu başlığı Bek Tu Dı Füçır filminden fırlamış gibi dursa da, geçmişin tozlu sayfalarına ait nostalcik bir eğlence teknolojisinden bahsedeceğiz… Fotoplastikon, Varşova’nın merkezinde halen faaliyetini sürdüren, 19. Yüzyıla ait bir stereoskop fotoğraf gösterim merkezi… Mekanın broşüründen öğrendiğimize göre, stereoskopi aynı resmi sağ ve sol göze ayrı ayrı yansıtarak, görüntülerin beyinde üç boyut hissi oluşturacak şekilde birleştirilmesi temeline dayanıyor. Direniş yıllarında, yıkıntılar arasında henüz umudunu kaybetmemiş Polonyalı bir kadın subay Yukarıda verdiğim bu hi-tech tanım kafanızı karıştırdıysa, en azından yaşıtlarım için, şöyle bir hatırlatmada bulunayım. Çocukluğunuzda size de hediye dilmiş olabilir, dürbüne benzer plastik bir görsel mekanizmaya, üzerinde minicik slaytlar olan ince kartondan diskler takardık. Bu zımbırtıyı ışığa yöneltip baktığımızda o güzel resimleri üç boyutlu görüp şaşırırdık. 10-12 resimli karton disklerde bazen huzur verici manzar